Borelioza u Psów

Wojciech Zygner z Zakładu Parazytologii i Inwazjologii Katedry Nauk Przedklinicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawie (fragment publikacji)

Borelioza, nazywana również chorobą z Lyme lub boreliozą z Lyme, po raz pierwszy została opisana w 1977 r. w mieście Old Lyme w stanie Connecticut w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie stwierdzono 12 przypadków zapaleń stawów u dzieci o niewyjaśnionej etiologii. Prowadzone od tego czasu badania doprowadziły do odkrycia w 1982 r. czynnika etiologicznego nazwanego na cześć odkrywcy Borrelia burgdorferi. Również w USA w latach 80. XX wieku pojawiły się pierwsze prace donoszące, iż choroba z Lyme nie występuje tylko u ludzi, ale również u psów. Obecnie patogenne dla psów i ludzi krętki z rodzaju Borrelia pod względem nozologicznym dzieli się na dwie grupy: krętki z rodzaju Borrelia powodujące chorobę z Lyme (Lyme disease Borrelia) oraz krętki powodujące nawracającą gorączkę (relapsing fever Borrelia). Nawracająca gorączka spowodowana krętkami dotychczas stwierdzana była jedynie w Ameryce Północnej oraz na Bliskim Wschodzie. Ze względu na sporadyczne zachorowania psów oraz niewystępowanie tej choroby w Polsce oraz innych krajach europejskich, w dalszej części omówiona zostanie jedynie borelioza z Lyme.
Choroba z Lyme u psów jest chorobą powodowaną przez krętki należące do rzędu Spirochaetales, rodziny Spirochaetaceae, rodzaju Borrelia, gatunku Borrelia burgdorferi. Gatunek ten dzieli się na 11 genogatunków, z których trzy są patogenne dla człowieka i psa. Zarówno u ludzi, jak i u psów boreliozę powodują takie genogatunki, jak B. burgdorferi sensu stricto, B. afzelii oraz B. garinii. Dotychczas nie określono patogenności stwierdzanych u psow genogatunków B. japonica oraz B. valaisiana. W przypadku gdy nie określa się genogatunku, podawana jest zbiorowa nazwa patogenu B. burgdorferi sensu lato. W Polsce stwierdzono występowanie wszystkich 3 patogennych genogatunków Borrelia burgdorferi sensu lato.
Boreliozę u psów dotychczas stwierdzono w Polsce północno-zachodniej i na Lubelszczyźnie, jednak występowanie DNA Borrelia burgdorferi sensu lato w tkankach kleszczy, ptaków, zwierząt ssących i ludzi stwierdzano zarówno w Polsce północno-zachodniej, jak i północnej, północno-wschodniej, wschodniej, południowo- wschodniej, południowej, zachodniej oraz centralnej.
Spośród występujących w Polsce kleszczy pasożytujących u psów, wektorem boreliozy mogą być kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) oraz kleszcz jeżowy (Ixodes hexagonus). Rezerwuarem choroby z Lyme są głownie dzikie gryzonie oraz ptaki. Ptaki najczęściej zakażone są B. garinii, natomiast gryzonie – B. afzelii. Rezerwuarem dla B. burgdorferi sensu stricto są zarówno dzikie gryzonie, jak i ptaki. Do zakażenia kleszczy dochodzi w stadium larwy bądź
nimfy, ktore żerują na zakażonych drobnych ptakach lub ssakach pozostających
w fazie bakteriemii (ryc. 1). Z kolei zakażone nimfy oraz postacie dorosłe kleszczy podczas żerowania zakażają większe ssaki, w tym również psy oraz ludzi.